"Περί Εξαρτισμού των Πλοίων", Γεωργίου Κοτσοβίλη, Εν Σύρω 1919

Μακέτες Σκαριών, δωρεά Κώστα Γραμματά

Σκελετός Περάματος - Μακέτα 1:50, κατασκευή από Κώστα Γραμματά

Σκελετός Περάματος & Πέτσωμα - Μακέτα 1:50, κατασκευή από Κώστα Γραμματά

 
Σημαντική θα είναι η συμβολή του Κώστα Γραμματά στο Ναυτικό Μουσείο του Όρμου, ο οποίος έχει ήδη κατασκευάσει μια καταπληκτική μακέτα του πλοίου "Αρχάγγελος" του Στρατή Τσουρλάγκα και το εσωτερικό του ίδιου περάματος, που δείχνει ευκρινέστατα με τί μαεστρία αλλά και ακρίβεια οι τεχνίτες κατασκεύαζαν το σκαρί. Ο ίδιος, συνταξιούχος ναυτικός, είχε δει και είχε δουλέψει στην κατασκευή του συγκεκριμένου πλοίου, ερχόμενος από τη Μυτυλίνη με τον πατέρα του, ο οποίος είχε οριστεί από τον Στρατή Τσουρουλάγκα (Μυτηλινιό βυρσοδέψη και πλοιοκτήτη) ως υπεύθυνος για την αποπεράτωσή του αλλά και την μετέπειτα πορεία του.

Το πέραμα "Αρχάγγελος"  χρηματοδοτήθηκε από τον Στρατή Σουρουλάγκα, κατασκευάστηκε στο Ναυπηγείο του Όρμου το 1945-1947, ταξίδεψε ως εμπορικό πλοίο μέχρι το 1960, που πωλήθηκε σε μια οικογένεια Θεσσαλονικέων και το 1961 δυστυχώς κάηκε. Από τη μαρτυρία του Κώστα Γραμματά, το πλοίο αυτό είχε μήκος 62μ., είχε χωρητικότητα 500-600 κόρους και αποτέλεσε το μεγαλύτερο σκαρί που ναυπηγήθηκε στον Όρμο Μαραθοκάμπου.

Μακέτα του "Αρχάγγελου", λεπτομέρεια σκάλας

Λεπτομέρεια Γέφυρας και Ξαρτιών

Κείμενο Κ. Α. Δαμιανίδη για την Έκθεση Παραδοσιακή Ναυπηγική στο Αιγαίο Ταρσανάδες & Σκαριά, 1998

Παραδοσιακή Ναυπηγική στο Αιγαίο Ταρσανάδες & Σκαριά

Μετά το τέλος της Επανάστασης και κατά τις πρώτες δεκαετίες  τις περιόδου που η Σάμος υπήρξε αυτόνομη ηγεμονία (1834-1912), η ναυτιλία και η ναυπηγική στο νησί παίρνουν πρωτόγνωρες διαστάσεις. Μετά τους Μαραθοκαμπίτες, αξιόλογη ναυτιλία αναπτύσσουν και οι Καρλοβασίτες. 

Στα μέσα του 19^ου αιώνα υπάρχουν αρκετά εμπορικά και αλιευτικά σκάφη με καπεταναίους όχι μόνο από τον Μαραθόκαμπο και το Καρλόβασι αλλά και από το Βαθύ, την πόλη της Σάμου, τα Κουμέικα, τους Σπαθαραίους και τη Χώρα. Σε έναν κατάλογο απονομής ναυτικών διπλωμάτων που εξέδωσε η Ηγεμονία το 1852 αναφέρονται 268 σκάφη διαφόρων μεγεθών.

Ήδη στα μέσα του 19^ου αιώνα οι περισσότεροι από αυτούς τους τύπους σκαφών χτίζονται σε ναυπηγεία της Σάμου – στο Καρλόβασι, στο Καλαμπάκτασι (Αγ. Ισίδωρος), στο Μαραθόκαμπο και στο Τηγάνιο (Πυθαγόρειο), όπου είχαν εγκατασταθεί ναυπηγοί από άλλες περιοχές του Αιγαίου για δύο λόγους: 

Πρώτον, επειδή το καθεστώς της ηγεμονίας έδινε τη δυνατότητα στους υπόδουλους ακόμη Έλληνες να εργάζονται με μεγαλύτερη ελευθερία και ασφάλεια και δεύτερον, διότι τα δάση της Σάμου εξασφάλιζαν άφθονη πρώτη ύλη, άριστης ποιότητας στα ναυπηγεία του νησιού. Τα πεύκα του νησιού θεωρείται μέχρι και σήμερα ότι παρέχουν την καταλληλότερη εγχώρια μαλακή ξυλεία για ναυπηγήσεις. Αν και δεν έχουν γίνει εργαστηριακές μελέτες για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τραχείας πεύκης της Σάμου, που καταλαμβάνει το 85% των δασών του νησιού, ιδιότητες όπως η περιεκτικότητα σε ρετσίνι, η ομαλή δομή του ξύλου, οι φυσικές καμπυλότητες των κορμών και η αυξημένη αντοχή σε μηχανικές καταπονήσεις αναφέρονται συχνά ως πλεονεκτήματα του σαμιώτικου πεύκου για τη χρήση του στη ναυπηγική. Παλαιότερα ωστόσο, ένα επιπλέον στοιχείο για τη χρήση σαμιώτικων πεύκων ήταν και η εμπειρία των παραδοσιακών υλοτόμων στην κοπή και ξήρανσή τους με τρόπο που αντοποκρινόταν απόλυτα στις ανάγκες των ναυπηγήσεων. Η παραδοσιακή υλοτομία στο νησί για την παραγωγή ναυπηγίσιμης ξυλείας ίσως έχει τις ρίζες της στην πρώτη περίοδο επανακατοίκησης του νησιού, μετά τα μέσα του 16^ου αιώνα.....

Στον Μαραθοκάμπο εκτός από τους Ωρολογάδες είχαν δικό τους ναυπηγείο και τα αδέλφια Στέλιος, Γιώργος και Αντώνης Κάσδαγλης. Ναυπηγείο στο ίδιο μέρος διατηρούσε επίσης και ένας άλλος Σαμιώτης, ο Αλέκος Τσαλαπατάνης, το οποίο αργότερα ανέλαβε ο γιος του Μανώλης. Στον Όρμο Μαραθοκάμπου δούλεψαν ακόμη ο Αιβαλιώτης Γιώργος Αυτιάς, που έχτισε μεγάλα καραβόσκαρα, μετά το 1922, ο Αργύρης Παπαγεωργίου με καταγωγή από τη Σάμο και τη Χίο μαζί με το γιο του Δημήτρη και μεταπολεμικά ο Ιάκωβος Κλεάνθης και ο Διαμαντής Παπαγεωργίου. Ένας άλλος μικρασιάτης ναυπηγός ήταν ο Κώστας Γκιουλπμαξιώτης, που κατασκεύασε και το τελευταίο μεγάλο καραβόσκαρο στον Μαραθόκαμπο. 

Κ.Α. Δαμιανίδης

Ναυτικά Αντικείμενα υποψήφια δωρεάς

Φανός Πορείας - για το κατάρτι , υποψήφια δωρεά Μαρίας Παπαγεωργίου

Διόπτρα

Ναυτική δίοπτρα Δημήτριου Σαρρηγιάννη, (κυάλι) 100 ετών- Δωρεά Ειρήνης Βαγιαννού

Όψη Ναυτικού Μουσείου Μαραθοκάμπου - Αποκατάσταση του πρώην Δημοτικού Σχολείου

Προαύλιος Χώρος με Πετρόκτιστες βαθμίδες

Αγγλικός Εξάντας, 100-150 ετών - Αρχείο Δημήτριου Σαρρηγιάννη